mind

n 1 kukumbuka; kumbukumbu. call/bring something to ~ kumbuka. have/keep/bear something in ~ kumbuka jambo fulani. go/pass from/out of ones ~ sahaulika. it passed from my ~ niliisahau. put somebody in ~ of something kumbusha. out of sight out of ~ (prov) asiyekuwepo na lake halipo. time out of ~ mara nyingi. 2 maoni; mawazo. presence of ~ uwezo wa kuamua/kutenda haraka. be out of one's/not in one's right ~ -wa na wazimu. be of the same ~ -wa na mawazo sawa; (of one person) shikilia wazo/uamuzi wa awali. to my ~ kwa mawazo yangu, nionavyo. bend one's ~ athiri, tia athari za kudumu katika mawazo ya mtu (kwa imani n.k.). minding adj -a kuathiri mawazo ya mtu. blow one's ~ (colloq) (of drugs, extraordinary or sensational sight, sounds etc) tia jazba (katika mawazo). mind-blowing adj -a kutia jazba. ~ boggling adj -a kustaajabisha. have something on one's ~ sumbuliwa na wazo fulani. keep one ~ on endelea kumakinikia /kufikiria. read somebody's ~ soma mawazo ya mtu. ~ reading n kubuni; ung'amuzi. ~ reader n. take one's/somebody's ~ off something (ji) sahau (lisha) (mawazo). 3 nia dhamira, dhati. be of/in two ~s sita; -wa na mashaka, vutwa huko na huko. change one's ~ ghairi; badilisha mawazo/nia. give one's ~ to something makinikia, shughulikia. have a good ~ to (do something) taka, elekea (kuamua). have half a ~ to do something elekea/vutiwa kufanya jambo. know one's ~ jua unalotaka, -wa na uamuzi. make up one's ~ amua, azimu, kusudia, kata shauri. make up one's ~ to do something amua kufanya jambo; (reconcile) kubali we are poor we must make up our ~ to that lazima tukubali kwamba sisi ni maskini. set one's ~ on doing something kusudia, dhamiria. speak one's ~ sema ukweli wake bila kuficha. 4 moyo, fikra. enter somebody's ~ ingia katika fikra za mtu. have/give one's ~ to something fikiria sana. an open ~ on something -wa tayari kusikiliza, kupokea mawazo ya mwingine. 5 akili. great ~s n watu mashuhuri; wataalam. sound in ~ -enye akili timamu. person of unsound ~ mtu asiye na akili timamu. vt,vi 1 (observe, watch) angalia, tunza. ~ out (for something) jihadhari, angalia. ~ your own business shika lako, usijitie (si yako). ~ one's S's and Q's wa na adabu nzuri. ~ you! unajua! 2 sumbuliwa (na), jali do you ~ my smoking? naweza kuvuta sigara? would you ~ shutting the door tafadhali ufunge mlango. never ~ haidhuru; usijali, si kitu. minder n (in compounds) mwangalizi machine ~er mwangalizi wa mashine. minded adj 1 ~ to do something -a kuelekea/kutaka kufanya. 2 -enye mawazo ya. strong- ~ed adj jeuri, -enye msimamo, imara, -enye kujali. mindful adj. ~ful of zingatifu. mindfully adv. mindfulness n. mindless adj 1 ~less of -siojali; -sahaulifu. 2 -sio na akili, -siohitaji akili. mindlessly adv. mindlessness n.