ill

adj 1 (usu pred) -gonjwa. fall/be taken ~ -wa mgonjwa, ugua. 2 (attrib) baya, -ovu, -a madhara. it's an ~ wind that blows nobody any good (prov) hakuna baya lisilokuwa na uzuri wake. ~ weeds grow apace (prov) ubaya huvuma haraka kuliko wema. 3 (compounds) ill-advised adj -sio na busara, pumbavu. ~ affected (towards) adj -siopendelea jambo fulani.ill-bred adj -liolelewa vibaya; jeuri. ~-breeding n tabia mbaya. ill-favoured adj -baya, -enye sura mbaya, -a kuchukiza. ill-gotten adj -liopatikana kwa njia mbaya (magendo, wizi n.k.). ill-humoured adj -enye usununu. ill-judged adj -lioamuliwa vibaya. ill-looking adj -enye sura mbaya. ill-mannered adj -sio na adabu nzuri, fidhuli. ill-natured adj -kali, -enye hasira. ~omened adj -enye bahati mbaya, kisirani, chimvi. ill-tempered adj -gomvi. ill-timed adj -liopangiwa muda mbaya, -liofanywa wakati mbaya/usiofaa. n 1 madhara, uovu. do ~ fanya baya/uharibifu. 2 mkosi, kisirani; matatizo, shida the ~s of life matatizo ya maisha. 3 (compounds) ~-disposed (towards) adj -enye nia ya kudhuru; -a kutopenda jambo fulani. ill-fated adj -enye kisirani, -enye mkosi. ~-luck n bahati mbaya. ill-starred adj -enye bahati mbaya -enye nyota mbaya. ~ treat; use vt tesa, dhulumu. ~-treatment;~ usage n ukatili, uonevu, dhuluma. ~-will n uadui; ukatili, roho mbaya adv vibaya; ovyoovyo, -kwa kutoridhisha. be/feel ~ at ease -jiona vibaya/pweke; -ona haya. speak ~ of somebody sema mtu vibaya, sengenya. illness n ugonjwa.